ΥΔΡΑΥΛΙΚΟ ΡΟΛΟΙ ΑΡΧΙΜΗΔΗ

ΚΙΝΗΣΗ ΜΑΤΙΩΝ : Υποδηλώνει τη λειτουργία του ρολογιού. Ένας πλήρης κύκλος (ανοιχτά-ανοιχτά), συμβαίνει κάθε 150 λεπτά. ΔΕΙΚΤΕΣ ΩΡΑΣ : Στα αριστερά φαίνεται ο σύγχρονος τρόπος μέτρησης της ώρας, μετρώντας από πάνω προς τα κάτω από την 6η πρωινή έως την 6η απογευματινή και από την 6η απογευματινή έως την 6η πρωινή. Στα δεξιά φαίνεται ο αρχαίος τρόπος μέτρησης των ωρών, μετρώντας από κάτω προς τα πάνω από την Α΄ πρωινή ώρα, η μεσημβρία σαν ΣΤ΄ ώρα κλπ Η ΠΑΠΙΑ : Κινείται κατά τις ακέραιες ώρες και ακούγεται ο ήχος της μεταλλικής σφαίρας που δίνει ένα ηχητικό σήμα. ΦΙΔΙ : Κινείται επιθετικά προς τα πουλιά τις ακέραιες ώρες. ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΡΟΗΣ ΝΕΡΟΥ : Εδώ γίνεται έλεγχος της ροής του νερού ως εξής : Ίσες ποσότητες νερού εκρέουν σε ίσους χρόνους, ανεξάρτητα από την ποσότητα του νερού στο πάνω δοχείο. ΠΑΝΩ ΔΕΞΑΜΕΝΗ : Αυτή η δεξαμενή πληρούται με νερό, ένας πλωτήρας βρίσκεται μέσα σε αυτή και κινείται προς τα κάτω ακολουθώντας την ελεύθερη επιφάνεια του νερού, κινώντας μέσω ενός σχοινιού το τύμπανο που βρίσκεται από πάνω του. Στη συνέχεια μια σειρά από τροχαλίες δίνουν στο ρολόι τις υπόλοιπες λειτουργίες του. ΚΑΤΩ ΔΕΞΑΜΕΝΗ : Χρησιμοποιείται για να συλλέγει το νερό που εκρέει από την πάνω δεξαμενή

Η μέτρηση του χρόνου στην αρχαιότητα αποτελούσε σημαντικό πρόβλημα. Τα ηλιακά ρολόγια δεν μπορούσαν να υπολογίσουν την ώρα με ακρίβεια. Η ημέρα και η νύχτα διαιρούνταν σε 12 ίσα τμήματα, αλλά η διάρκεια τόσο της ημέρας όσο και της νύχτας μεταβάλλονταν με την εναλλαγή των εποχών. Στο πρόβλημα αυτό έδωσε λύση ο Αρχιμήδης με την εφεύρεση του Υδραυλικού Ρολογιού, το οποίο επέτρεπε ακριβή υπολογισμό της ώρας, τόσο κατά τη διάρκεια της ημέρας, όσο και της νύχτας (το περιθώριο λάθους στο ρολόι ήταν μόνο 2 λεπτά σε κάθε κύκλο!). Αυτός ο πολύπλοκος μηχανισμός είχε τέσσερα μέτρα ύψος, επεσήμαινε τις ώρες με ήχο, ήταν περίκομψα διακοσμημένος και χρησιμοποιούσε ως κινητήρια δύναμη το νερό. Η σχετική με το ρολόι πραγματεία του Αρχιμήδη διασώθηκε μόνο σε αραβική μετάφραση που έγινε τον 9ο αιώνα. Τα χειρόγραφα της μετάφρασης υπάρχουν ακόμα και φυλάσσονται σε μεγάλες βιβλιοθήκες στο Λονδίνο το Παρίσι και την Οξφόρδη. Κάποια από αυτά μεταφράστηκαν στα Γερμανικά και δημοσιεύτηκαν στα Πρακτικά της Ακαδημίας Φυσικών Επιστημών του Al-Saal (Acts of the Academy of Natural Sciences of Al-Saal) το 1918. Αυτό το κείμενο μεταφράστηκε στα Ελληνικά από τον Ευάγγελο Σταμάτη και έτσι το χαμένο έργο του Αρχιμήδη υπάρχει για άλλη μία φορά στην πρωτότυπη γλώσσα του. Ο μεταφραστής τονίζει το γεγονός ότι το Ρολόι του Αρχιμήδη ήταν το πρώτο υδραυλικό ρολόι στην ιστορία και ότι είναι ο πρόδρομος τόσο των αυτομάτων του Ήρωνα, όσο και των μηχανικών παραστάσεων που διακοσμούν το θρόνο του Βυζαντίου. Το Υδραυλικό Ρολόι του Αρχιμήδη ανακατασκευάστηκε σε μικρότερη κλίμακα από τον Ιωάννη Σακά με βάση την περιγραφή στο έργο του Σταμάτη. Τέλος πρέπει να σημειωθεί ότι σύγχρονοι μελετητές της ιστορίας και της των ρολογιών, όπως ο Derek de Sola Price, πιστεύουν ότι ο εφευρέτης του συγκεκριμένου ρολογιού πιθανών να μην είναι ο Αρχιμήδης, διότι στο Αραβικό χειρόγραφο της πραγματείας του Αρχιμήδη αναφέρονται επίσης ο Φίλων και ο Ήρωνας. Ο ίδιος μελετητής θεωρεί ότι δεν υπάρχει άλλος μηχανικός, πέραν αυτών που αναφέρθηκαν, που την εποχή εκείνη μπορούσε να κατασκευάσει έναν τέτοιο μηχανισμό.