Διόπτρα Ήρωνος

Ομοίωμα οργάνου που επέτρεπε ακριβείς γεωδαιτικές μετρήσεις στην επιφάνειας της γης. Μετρά αζιμούθια, ύψη, μήκη και γωνιακές αποστάσεις.

Η Διόπτρα ήταν ένα παρατηρητικό και μετρητικό όργανο της αρχαιότητας. Το όργανο αυτό παρουσιάζει ο Ήρων στην πραγματεία του Περί Διόπτρας. Πρόκειται για ένα φορητό εργαλείο που επιτρέπει γεωδαιτικές μετρήσεις στην επιφάνεια της γης. Αποτελείται στην πραγματικότητα από δύο όργανα, ένα θεοδόλιχο και ένα όργανο που δείχνει το επίπεδο της θάλασσας, που στηρίζονται σε ένα στέλεχος, παγεύς. Διαθέτει δείκτη με σκόπευτρο και μια βαθμονομημένη επιφάνεια πάνω στην οποία ο δείκτης κινείται. Μετρά αζιμούθια, ύψη, μήκη καθώς και γωνιακές αποστάσεις. Το κείμενο που αφορά τη διόπτρα βρέθηκε στον κώδικα Mynas και αποτελεί τη πρωταρχική πηγή, από όπου μπορούμε να αντλήσουμε πληροφορίες σχετικές με την κατασκευή και τη χρήση του οργάνου. Ένα όργανο με το ίδιο όνομα συνδέεται με τον Ευκλείδη, στον 4ο αι. π.Χ. αλλά οι δυνατότητές του ήταν πιθανότατα περιορισμένες. Βελτιώσεις στο όργανο αυτό αναφέρονται από τον Ίππαρχο, αλλά αφορούσαν κυρίως την αστρονομική χρήση του οργάνου. Αυτός που ανέπτυξε τις δυνατότητες της διόπτρας ήταν ο Ήρωνας, ο οποίος και θεμελίωσε τη επιστήμη της γεωδαισίας.